Omów młodopolskie portrety chłopów i wsi

                Młoda Polska to epoka pełna nowych spojrzeń na świat. Czerpano inspiracje z różnych nurtów tj. naturalizm czy symbolizm. Jednym z tematów, które chętnie podejmowano, był obraz polskiej wsi wraz z jej mieszkańcami. W mojej wypowiedzi postaram się przybliżyć ten temat na przykładzie dwóch rożnych dzieł literackich.

                Pierwszym utworem, do którego się odwołam, będą „Chłopi” Reymonta. Jest to powieść realistyczna, której treść związana jest właśnie z życiem mieszkańców wsi Lipce. Już sam tytuł, który ma neutralny wydźwięk, daje do zrozumienia, że autor chce być w swej ocenie obiektywny. Chłopi przede wszystkim są silnie związani z ziemią i społecznością wsi. Ciężko pracują, by się utrzymać. To status majątku wyznacza pozycję wśród ludzi- widać to m.in. w kościele, gdzie bogatsi siedzą z przodu. Maciej Boryna jest powszechnie szanowanym gospodarzem ze względu na pracowitość i bogactwo. Jego przywiązanie do ziemi widzimy nawet w chwili śmierci, kiedy wychodzi na pole i żegna się ze swoją żywicielką, symbolicznie siejąc ziemię. Dbałość o majątek rolny przekłada się jednak często na walkę- dzieci Macieja, Antek i Magda, usilnie nalegają na przepisanie im części ziem za ciężką pracę. Kończy się to wygnaniem z domu Antka i jego żony, Hanki… Wyjątkiem jest tu Jagna, która nie dba o bogactwo, rzuci Hance zapis, który uczynił jej przed śmiercią Maciej. To dziecko natury, które kieruje się instynktami. Kocha wielu mężczyzn, pozwala matce kierować swoim życiem. Nie pasuje do wsi i zostaje z niej przepędzona. Tymczasem życie na wsi płynie dalej, zawsze zgodnie z rytmem natury…

                Innym tekstem kultury, do którego się odwołam, jest „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. Dramat ten autor podzielił na trzy akty. Skupiają się one na weselu chłopki i inteligenta. W obliczu tej sytuacji możemy odkryć postawy obu tych społeczności, z których skupimy się właśnie na chłopach. Są oni bowiem ukazani jako świadomi narodowo. Świadczy o tym choćby rozmowa Czepca z Dziennikarzem, podczas której chłop pyta o bieżące sprawy w świecie polityki. Niestety, nie zostaje potraktowany poważnie, ponieważ Dziennikarz nie wierzy w mądrość chłopa. Tymczasem oni nie tylko interesują się życiem poza wsią, ale byliby nawet gotowi walczyć u boku panów o wolność ojczyzny- niestety, przysłania im to chciwość, której przykładem staje się zachowanie Janka, który gubi złoty róg Wernyhory, kiedy sięga po opuszczoną czapkę z pawim piórem- przez to nie dochodzi do powstania. Ponadto wciąż nad ich relacjami z panami krąży widmo przeszłości- rabacji galicyjskiej z 1846 roku. Mimo to chłopi są otwarci- świadczy o tym przykład Kliminy, która z życzliwością podejmuje próbę rozmowy z Radczynią, choć jest świadoma, że panowie nie znają prawdziwego życia na wsi. Również Panna Młoda zna zasady wsi i drażni ją, że jej małżonek o nich nie wie.

                Jak więc widzimy, chłopi byli ukazywani w różnych obliczach w literaturze Młodej Polski. Jedno jest pewne- mieli w sobie niezwykłą indywidualność i siłę, które sprawiły, że przyciągnęli uwagę pisarzy.